Skromne są także znaleziska pochodzące z jamy grobowej oznaczonej litera V, w której ukryto szczątki czterech żołnierzy Wileńskiego Ośrodka Mobilizacyjnego AK, a wśród nich dowódcę V Brygady Wileńskiej, mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę” kilkanaście guzików, fragmenty obuwia, połamany grzebień, Nie można precyzyjnie określić, czyją były własnością - w zbiorowym dole przedmioty mogły ulegać przemieszczeniom.
W środkowej gablocie na drugim poziomie umieszczono szczególne przedmioty: medaliki i krzyżyki. Jest ich niewiele, nie maja łańcuszków (z jednym wyjątkiem), co świadczy o tym, ze były przez swych właścicieli ukrywane, być może zaszyte w odzieży Wystawa jest skonstruowana tak, by nie rozdzielać przedmiot6w wy- dobytych z jednej jamy, tzn. gablota odpowiada całości znaleziska wydobytego z jednego miejsca, jednak przedmioty o charakterze sakralnym zostały pokazane w innym kontekście, Znalazły się w jednej gablocie, ustawionej w centralnym punkcie I pietra Pawilonu X, przed kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. W kościołach w Polsce istnieje do dziś zwyczaj umieszczania przy obrazach Matki Boskiej darów wotywnych - różańców, biżuterii, krzyżyków etc. Ta gablota ma nawiązywać do tego obyczaju. Przedmioty, które towarzyszyły skazańcom w chwili śmierci, są świadkami zbrodni, ale i świadectwem wiary. W tej gablocie znajduje się także jedyny przedmiot, który nie pochodzi z Kwatery Ł. To ryngraf Bohdana Olszewskiego, żołnierza NSZ, powieszonego 18 maja 1946 r., z wyrytym jego imieniem i nazwiskiem oraz słowami ,,Eviva NSZ. Hic transit gloria mundi". Został odnaleziony przez zespół badaczy z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN na warszawskim cmentarzu na Bródnie, na którym dokonywano tajnych pochówków więźniów straconych w praskim więzieniu przy ul. Namysłowskiej, tzw. Toledo.
Jeden z medalików w trakcie zabiegów konserwatorskich ujawnił na rewersie wydrapane jakimś cienkim przedmiotem trzy imiona: Wacek, Halina, Amelia. Należał do zamordowanego w 1949 r. w więzieniu na Mokotowie Wacława Walickiego i wraz z nim spoczął w nieoznaczonej jamie grobowej na Kwaterze Ł. Halina to imię aresztowanej wraz z nim żony; Amelia - urodzonej w więzieniu córki. Po siedemdziesięciu latach córka zobaczyła przedmiot, o którego istnieniu nie wiedziała, a który był nie tylko pamiątka po ojcu, ale i listem od człowieka, który jej nigdy nie widział,
W archiwach IPN zachowała się dokumentacja uzupełniająca obraz dramatu rodziny Walickich - prośby o ułaskawienie Haliny Walickiej, rokrocznie pisane przez jej matkę, Filomenę Rytel. Na tych petycjach najczęściej figurują odręczne dopiski: „bez biegu”, „pozostawić bez biegu”. Dopiero w kwietniu 1957r. Najwyższy Sąd Wojskowy dochodzi do wniosku, iż: brak jest dowodów w sprawie uzasadniających skazanie Rytel Haliny... Ogólnikowe stwierdzenia, że skazana pełniła funkcję łączniczki siatki szpiegowskiej ... nie mogą stanowić podstawy do ... skazania". Halina Walicka spędziła w więzieniu osiem lat.
Ostatnią część wystawy stanowi opowieść o działaniach poszukiwawczych, jakie były prowadzone w Kwaterze Ł w latach 2012-2017 przez zespół IPN kierowany przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka. W formie reportażu zaprezentowane są kolejne etapy prac. W celach - odsunięte od bezpośredniego oglądu widza - ukazane są jamy grobowe, w których archeolodzy odsłaniali wrzucane bezładnie, często do zbiorowych dolów, poprzerastane korzeniami ludzkie szczątki.
Osobne miejsce poświecono odkryciu jamy grobowej Zaporczyków: Dół, w którym znaleźliśmy szczątki pana majora Hieronima Dekutowskiego „Zapory” początkowo nie był dla nas niczym szczególnym. Pracowaliśmy tam pełne trzy dni. A działo się tak dlatego, że ktoś starał się doprowadzić do tego, że na bardzo wąskiej przestrzeni zostanie wciśniętych ośmiu mężczyzn. I dopiero ostatniego dnia doszliśmy do ostatnich szczątków. Dzisiaj już wiemy, że były to szczątki pana majora Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Oprawcy rzucili go najgłębiej, twarzą do ziemi. Miał zgiętą rękę, zgiętą nogę, a więc wrzucili go do tego miejsca, a na nim układali szczątki jego najbliższych współpracowników. Prof. Krzysztof Szwagrzyk, wypowiedz z filmu ,,Zapora", rez. K. Starczewski.
Gdy wyprowadzano z Powązek szczątki odnalezionych po zakończeniu prac w 2012 r. nikt jeszcze nie wiedział, że na czele konduktu pogrzebowego niesiono trumnę ze szczątkami ,,Zapory".
W jednej z cel w ostatniej części ekspozycji eksponowane są fragmenty tkaniny - jedyne przedmioty, jakie zachowały się w dole, w którym spoczywały szczątki wyższych dowódców marynarki wojennej, zamordowanych w grudniu 1952 r. - Stanisława Mieszkowskiego, Zbigniewa Przybyszewskiego i Jerzego Staniewicza. Skromna zawartość gabloty kontrastuje ze zdjęciem z uroczystego pogrzebu komandorów, który miał miejsce w grudniu 2017 roku, sześćdziesiąt pięć lat po ich śmierci. Życzenie ,,ludzkiego pochowania", wyrażone przez wdowę po komandorze, wreszcie zostało spełnione: Proszę o zezwolenie na ekshumacje zwłok celem ludzkiego pochowania. Zwracałam się już w tej sprawie do Generała Prokuratora oraz Naczelnego Prokuratora Wojskowego, od których otrzymałam odpowiedzi odmowne, motywowane nieznajomością miejsca pochowania mojego męża... Anna Mieszkowska, wdowa po kmdr. Stanisławie Mieszkowskim.
Swoistym podsumowaniem zarówno wystawy, jak i prac są cyfry: prowadzone w pięciu etapach, trwające w sumie 153 dni prace poszukiwawcze pozwoliły odnaleźć szczątki około 300 osób. Większość spośród odnalezionych stanowią zamordowani w więzieniu przy Rakowieckiej więźniowie polityczni. W pracach uczestniczył zespół około 50 specjalist6w z różnych dziedzin, wspierany przez wolontariuszy. Przesiano ponad 1000 ton ziemi, by mieć pewność, że nie pozostawiono na Łączce żadnych szczątków ludzkich, by każdy miał szansę, na ludzki pochówek.
DLA NAUCZYCIELI
AA
Równocześnie zachęcam do zapoznania się z naszym filmem o tajemnicach które skrywają mury Rakowieckiej 37
Pierwszy film z cyklu
Postacie Rakowieckiej
Pilecki
HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ
Konferencja dla nauczycieli
14 czerwca w naszym Muzeum odbędzie się Konferencja plenerowa dla nauczycieli "Historia i teraźniejszość", dotycząca wprowadzenia w nowym roku szkolnym przedmiotu Historia i teraźniejszość
Podczas konferencji prof. Przemysław Czarnek, Minister Edukacji i Nauki wskaże na istotę nauczania historii Polski, natomiast historycy i twórcy podstawy programowej przedmiotu historia i teraźniejszość scharakteryzują koncepcję oraz metodykę nauczania nowego przedmiotu.
Zapraszamy nauczycieli do rejestracji i udziału: https://szkolenia.ore.edu.pl/RejestracjaSzkolenie/6636
Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, 14 czerwca 2022 r.
Warszawa, ul. Rakowiecka 37
Konferencja plenerowa na dziedzińcu Muzeum
PROGRAM
8:30 – 9:30 - Rejestracja uczestników
9:30 - Złożenie kwiatów pod ścianą straceń
9:45 - Otwarcie konferencji i przywitanie Gości
· Wystąpienie Ministra Edukacji i Nauki
dr hab. Przemysław Czarnek, prof. KUL - Minister Edukacji i Nauki
· Wystąpienie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej
dr Karol Nawrocki - Prezes IPN
· Koncepcja przedmiotu HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ
dr hab. Mieczysław Ryba, prof. KUL
(Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
· Narracja, czyli sposób połączenia historii z teraźniejszością
prof. Wojciech Roszkowski
(Instytut Studiów Politycznych PAN)
· Podstawa programowa przedmiotu HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ i sposoby jej realizacji
dr Robert Derewenda
(Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II/IPN Lublin)
Bezpośrednio po zakończeniu konferencji możliwość zwiedzania Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL z przewodnikiem.
I, II, III grupa – od 12:30 – 13:15
IV, V, VI grupa – od 13:30 – 14:15
VII, VIII, IX grupa – od 14:30 – 15:15
Dla osób oczekujących na zwiedzanie:
- poczęstunek
- projekcja filmów historycznych.
Drodzy Nauczyciele, Wychowawcy, Pedagodzy i Rodzice,
Muzeum na Rakowieckiej jest miejscem o wyjątkowych walorach edukacyjnych i wychowawczych. Opowiada jednak trudną i skomplikowaną powojenną historię Polski. Dlatego do tej opowieści należy się odpowiednio przygotować, a zwłaszcza należy do niej przygotować młodzież, aby wizyta w Muzeum była dla niej wartościowa. W związku z tym oddajemy w Państwa ręce krótki przewodnik dotyczący przygotowania młodzieży do wizyty w naszym Muzeum, a także jej samego przebiegu i podsumowania. Znajdą w nim Państwo praktyczne wskazówki oraz podstawowe informacje dotyczące Muzeum oraz jego unikatowej siedziby – dawnego więzienia mokotowskiego.
Zachęcamy do zapoznania się z przewodnikiem, który można poniżej bezpłatnie pobrać oraz do kontaktu i wizyty w Muzeum. Serdecznie zapraszamy!
Klasa IV Szkoła Podstawowa
Poznawanie historii to nauka o dziejach naszych przodków, któremu powinno towarzyszyć rozbudzenie wrażliwości historycznej oraz właściwe rozumienie zachodzących procesów dziejowych oraz i ich znaczenia. Jest to szczególnie trudne do osiągnięcia w przypadku czteroklasistów, którzy dopiero odkrywają magiczny, ale zapewne nieco dla nich skomplikowany świat historii.
Muzeum jako placówka kulturalno-edukacyjna wychodzi naprzeciw tym trudnościom i proponuje skorzystanie z przygotowanej oferty edukacyjnej w postaci scenariuszy lekcji dla nauczycieli. Zostały one przygotowane z myślą o uczniach IV klasy szkoły podstawowej i dotyczą tematów zawartych w podstawie programowej w zakresie nauczania historii oraz związanych z tematyką Muzeum
Przygotowane scenariusze noszą tytuł "Trzy lekcje o Wolności" i pokazują jak toczyła się walka o Niepodległość w okresie komunizmu w Polsce. W teczce edukacyjnej ukazaliśmy:
-
Powojenne podziemie niepodległościowe — Żołnierzy Niezłomnych, ze szczególnym uwzględnieniem postaci Danuty Siedzikówny „Inki” oraz Witolda Pileckiego.
-
Życie i działalność papieża Jana Pawła II
-
Związek zawodowy NSZZ „Solidarność” oraz jego dwóch głównych bohaterów — Annę Walentynowicz oraz Lecha Wałęsę
Serdecznie zachęcamy do skorzystania z załączonych materiałów.
Teczka Edukacyjna składa się z:
Materiały edukacyjne
Trzy lekcje o Wolności
Zestaw kart ze zdjęciami Żołnierze Wyklęci (Niezłomni)
Zestaw kart ze zdjęciami Jan Paweł II
Zestaw kart ze zdjęciami NSZZ "Solidarność"
Nauczycieli zachęcamy do zapisania się do muzealnej internetowej bazy nauczycieli, aby otrzymywać na bieżąco informacje o ofercie edukacyjnej. W tym celu prosimy o e-mail na adres: edukacja@muzeumrakowiecka37.pl