Skromne są także znaleziska pochodzące z jamy grobowej oznaczonej litera V, w której ukryto szczątki czterech żołnierzy Wileńskiego Ośrodka Mobilizacyjnego AK, a wśród nich dowódcę V Brygady Wileńskiej, mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę” kilkanaście guzików, fragmenty obuwia, połamany grzebień, Nie można precyzyjnie określić, czyją były własnością - w zbiorowym dole przedmioty mogły ulegać przemieszczeniom.
W środkowej gablocie na drugim poziomie umieszczono szczególne przedmioty: medaliki i krzyżyki. Jest ich niewiele, nie maja łańcuszków (z jednym wyjątkiem), co świadczy o tym, ze były przez swych właścicieli ukrywane, być może zaszyte w odzieży Wystawa jest skonstruowana tak, by nie rozdzielać przedmiot6w wy- dobytych z jednej jamy, tzn. gablota odpowiada całości znaleziska wydobytego z jednego miejsca, jednak przedmioty o charakterze sakralnym zostały pokazane w innym kontekście, Znalazły się w jednej gablocie, ustawionej w centralnym punkcie I pietra Pawilonu X, przed kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. W kościołach w Polsce istnieje do dziś zwyczaj umieszczania przy obrazach Matki Boskiej darów wotywnych - różańców, biżuterii, krzyżyków etc. Ta gablota ma nawiązywać do tego obyczaju. Przedmioty, które towarzyszyły skazańcom w chwili śmierci, są świadkami zbrodni, ale i świadectwem wiary. W tej gablocie znajduje się także jedyny przedmiot, który nie pochodzi z Kwatery Ł. To ryngraf Bohdana Olszewskiego, żołnierza NSZ, powieszonego 18 maja 1946 r., z wyrytym jego imieniem i nazwiskiem oraz słowami ,,Eviva NSZ. Hic transit gloria mundi". Został odnaleziony przez zespół badaczy z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN na warszawskim cmentarzu na Bródnie, na którym dokonywano tajnych pochówków więźniów straconych w praskim więzieniu przy ul. Namysłowskiej, tzw. Toledo.
Jeden z medalików w trakcie zabiegów konserwatorskich ujawnił na rewersie wydrapane jakimś cienkim przedmiotem trzy imiona: Wacek, Halina, Amelia. Należał do zamordowanego w 1949 r. w więzieniu na Mokotowie Wacława Walickiego i wraz z nim spoczął w nieoznaczonej jamie grobowej na Kwaterze Ł. Halina to imię aresztowanej wraz z nim żony; Amelia - urodzonej w więzieniu córki. Po siedemdziesięciu latach córka zobaczyła przedmiot, o którego istnieniu nie wiedziała, a który był nie tylko pamiątka po ojcu, ale i listem od człowieka, który jej nigdy nie widział,
W archiwach IPN zachowała się dokumentacja uzupełniająca obraz dramatu rodziny Walickich - prośby o ułaskawienie Haliny Walickiej, rokrocznie pisane przez jej matkę, Filomenę Rytel. Na tych petycjach najczęściej figurują odręczne dopiski: „bez biegu”, „pozostawić bez biegu”. Dopiero w kwietniu 1957r. Najwyższy Sąd Wojskowy dochodzi do wniosku, iż: brak jest dowodów w sprawie uzasadniających skazanie Rytel Haliny... Ogólnikowe stwierdzenia, że skazana pełniła funkcję łączniczki siatki szpiegowskiej ... nie mogą stanowić podstawy do ... skazania". Halina Walicka spędziła w więzieniu osiem lat.
Ostatnią część wystawy stanowi opowieść o działaniach poszukiwawczych, jakie były prowadzone w Kwaterze Ł w latach 2012-2017 przez zespół IPN kierowany przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka. W formie reportażu zaprezentowane są kolejne etapy prac. W celach - odsunięte od bezpośredniego oglądu widza - ukazane są jamy grobowe, w których archeolodzy odsłaniali wrzucane bezładnie, często do zbiorowych dolów, poprzerastane korzeniami ludzkie szczątki.
Osobne miejsce poświecono odkryciu jamy grobowej Zaporczyków: Dół, w którym znaleźliśmy szczątki pana majora Hieronima Dekutowskiego „Zapory” początkowo nie był dla nas niczym szczególnym. Pracowaliśmy tam pełne trzy dni. A działo się tak dlatego, że ktoś starał się doprowadzić do tego, że na bardzo wąskiej przestrzeni zostanie wciśniętych ośmiu mężczyzn. I dopiero ostatniego dnia doszliśmy do ostatnich szczątków. Dzisiaj już wiemy, że były to szczątki pana majora Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Oprawcy rzucili go najgłębiej, twarzą do ziemi. Miał zgiętą rękę, zgiętą nogę, a więc wrzucili go do tego miejsca, a na nim układali szczątki jego najbliższych współpracowników. Prof. Krzysztof Szwagrzyk, wypowiedz z filmu ,,Zapora", rez. K. Starczewski.
Gdy wyprowadzano z Powązek szczątki odnalezionych po zakończeniu prac w 2012 r. nikt jeszcze nie wiedział, że na czele konduktu pogrzebowego niesiono trumnę ze szczątkami ,,Zapory".
W jednej z cel w ostatniej części ekspozycji eksponowane są fragmenty tkaniny - jedyne przedmioty, jakie zachowały się w dole, w którym spoczywały szczątki wyższych dowódców marynarki wojennej, zamordowanych w grudniu 1952 r. - Stanisława Mieszkowskiego, Zbigniewa Przybyszewskiego i Jerzego Staniewicza. Skromna zawartość gabloty kontrastuje ze zdjęciem z uroczystego pogrzebu komandorów, który miał miejsce w grudniu 2017 roku, sześćdziesiąt pięć lat po ich śmierci. Życzenie ,,ludzkiego pochowania", wyrażone przez wdowę po komandorze, wreszcie zostało spełnione: Proszę o zezwolenie na ekshumacje zwłok celem ludzkiego pochowania. Zwracałam się już w tej sprawie do Generała Prokuratora oraz Naczelnego Prokuratora Wojskowego, od których otrzymałam odpowiedzi odmowne, motywowane nieznajomością miejsca pochowania mojego męża... Anna Mieszkowska, wdowa po kmdr. Stanisławie Mieszkowskim.
Swoistym podsumowaniem zarówno wystawy, jak i prac są cyfry: prowadzone w pięciu etapach, trwające w sumie 153 dni prace poszukiwawcze pozwoliły odnaleźć szczątki około 300 osób. Większość spośród odnalezionych stanowią zamordowani w więzieniu przy Rakowieckiej więźniowie polityczni. W pracach uczestniczył zespół około 50 specjalist6w z różnych dziedzin, wspierany przez wolontariuszy. Przesiano ponad 1000 ton ziemi, by mieć pewność, że nie pozostawiono na Łączce żadnych szczątków ludzkich, by każdy miał szansę, na ludzki pochówek.
Stałe wydarzenia
1 marca
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych
1 marca 1951r. więzienny kat Aleksander Drej zamordował strzałem w tył głowy przy Ścianie Śmierci na Rakowieckiej działaczy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
godz.20.00 - ppłk. Łukasz Ciepliński "Pług"- prezes
godz.20.05- kpt. Józef Batory "Argus" - szef Łączności Zewnętrznej
godz.20.15 - por. Karol Chmiel "Grom" - doradca polityczny
godz.20.20 - mjr Mieczysław Kawalec "Iza"- szef Wydz. Informacji
godz.20.25 - mjr Adam Lazarowicz "Klamra"- wiceprezes
godz.20.35 - por. Franciszek Błażej "Tadeusz"- szef Dz. Propagandy
godz.20.45 - kpt. Józef Rzepka "Krzysztof" - szef Dz. Politycznego
To wydarzenie zdecydowało, że 1 marca jest Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
W 2021 roku będziemy obchodzić 70 rocznicę dokonania tej zbrodni na polskich Patriotach.
Muzeum pragnie uczcić ten dzień szczególnie uroczyście.
25 maja 1948 roku z wyroku komunistycznych władz, został strony w więzieniu na Rakowieckiej rotmistrz Witold Pilecki.
Tego dnia co roku muzeum organizuje uroczystości aby kolejnym pokoleniem przybliżać postać niezłomnego i mężnego człowieka. Życie Pileckiego mogłoby posłużyć za scenariusz do wielu filmów. Ochotnik do Auschwitz, przenika do obozu aby utworzyć tam ruch oporu. Po wykonaniu misji ucieka. Bierze udział w Powstaniu Warszawskim. Dostaje się do oflagu. Wraca do kraju i zostaje aresztowany, osądzony i stracony. Jest przykładem bohatera, na którym komunistyczne władze dokonały sądowego mordu.
Uroczystości 25 maja 2021r.
Hołd na Rakowieckiej dla rtm. Witolda Pileckiego
25 maja 2021 r. w godz. 9.00-17.00 wiele grup z całej Polski złożyło kwiaty i zapaliło znicze
pod Ścianą Śmierci w hołdzie rtm. Witoldowi Pileckiemu
w 73. rocznicę jego śmierci.
Podczas uroczystości wieczornych wystąpił zespół Forteca z muzyczną opowieścią o Rotmistrzu "Walka trwa". Następnie w godzinę śmierci wszyscy udali się pod tonącą w kwiatach ścianę śmierci. O 21:30 padł strzał licznie zgromadzone sztandary pochyliły się a za nimi tłum pochylił swoje głowy tak oddaliśmy hołd najdzielniejszemu z dzielnych
Na uroczystość dział edukacji przygotował
film o postaci rtm Witolda Pileckiego
Uroczystości 25 maja 2020
W czasie pandemii w nielicznym gronie złożyliśmy kwiaty i zawaliliśmy znicze pod ścianą śmierci
Uroczystość 25 maja 2019
Uroczystość 25 maja 2018
25 maja
Rocznica śmierci rtm. Witolda Pileckiego
2 sierpnia
Bunt w więzieniu na Rakowieckiej
2sierpnia 1944 r. przy ulicy Rakowieckiej 37 niemieckie jednostki SS rozpoczęły masowe egzekucje więźniów. Zamordowano wówczas ok. 600 osób. W trakcie masakry więźniowie podnieśli bunt. Dachami budynków w stronę Al. Niepodległości uciekło 200 więźniów, z których część dołączyła do walczących powstańców.
Na pamiątkę tych którzy wzięli udział w powstaniu warszawskim, tak jak kpt. Alfred Łapieś ps. "Mały" walczący w pułku "Baszta, odbywają się coroczne uroczystości na terenie muzeum
Zapraszamy
w poniedziałek 2 sierpnia 2021 r. o godz. 17.00
na Mszę św. w intencji ofiar niemieckiej masakry w więzieniu na Rakowieckiej,
która dokonała się przed 77 laty.
Eucharystię na X Pawilonie odprawą:
ks. Tomasz Trzaska i ks. Andrzej Dębski, pallotyn.
Uroczystość 2 sierpnia 2019
12/13 grudnia
Noc generała
"Noc generała na Rakowieckiej".
Noc z 12 na 13 grudnia 1981 roku przywitał Polaków mrozem i czołgami na ulicach. Rzesze działaczy Solidarnościowych zostało internowanych. Polska zanurzyła się w noc- godziny policyjnej, głuchych telefonów i rodzin, które pozostały samotne przy wigilijnym stole.
Co roku w rocznicę ogłoszenia stanu wojennego muzeum upamiętnia tych Polaków, którzy zostali zamknięci za swoją działalność na rzecz Niepodległości Rzeczpospolitej.
Tej nocy więzienie zapełnia się opozycjonistami, którzy w mokotowskim areszcie byli więzieni i internowani w czasach komunizmu.
Co roku w tym czasie oddajemy do dyspozycji byłych więźniów politycznych nasze muzeum.
Zapełnia się ono wówczas ich wspomnieniami. Mówią, że kiedyś strażnikom mówili: "My kiedyś zamkniemy to więzienie i zrobimy tu muzeum walki z komuną"
Dziś cieszą się, że mogą odwiedzić te mury jako goście honorowi i dawać świadectwo o tamtych trudnych czasach.
Uroczystości 13 grudnia 2020
W czasie pandemii zaplanowaliśmy dla Państwa koncert Pawła Piekarczyka, abyśmy mogli być mimo wszystko razem.
MUZEUM ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH I WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH PRL
ul. Rakowiecka 37, 02-521 Warszawa
tel. 22 547 96 00
