Pożegnanie Bohdana Urbankowskiego

23 czerwca 2023 roku na Cmentarzu Północnym w Warszawie, w imieniu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL wicedyrektor Jacek Pawłowicz wziął udział w pożegnaniu dra Bohdana Urbankowskiego - opozycjonisty antykomunistycznego, "mistrza słowa i jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich pisarzy" - jak napisał prezydent RP Andrzej Duda. Reż. Maria Dłużewska zadeklamowała zmarłemu wiersz Juliusza Słowackiego "Testament mój".

A oto pożegnalny wiersz samego Bohdana Urbankowskiego:

Obejmijmy się, starzy druhowie

mocno, mocniej, żeby nikt nie upadł

i tak nas coraz mniej.

Starzejemy się ze zdjęcia na zdjęcie

stajemy się coraz bardziej przezroczyści

Starcze uśmiechy z wysiłkiem

próbują wygładzić zmarszczki

nadać rozpadającym się twarzom jakąś wiarę,

a nawet miłość.

Tak zostaniemy na ostatnich fotografiach

posłanych do wglądu Bogu.

Nie młodzi, z płomieniem w oczach

lecz w okularach, wytartych marynarkach

z medalami, które jak czerwone strupy

przebiły się przez lichy materiał.

Na brzegu placu szumiącego papierowymi flagami

Podtrzymujemy się jak na brzegu morza

Na pierwszym planie drżące palce

wykrzywione w znak zwycięstwa

w głębi – nie, przecież tego nie było,

a jednak na zdjęciu widać!

Na coraz ciemniejszym niebie

zarys biblijnej arki.

Bohdan Urbankowski urodził się 19 maja 1943 w Warszawie. Rodzice brali udział w Powstaniu Warszawskim jako żołnierze AK. Po powstaniu z obozu przejściowego w Pruszkowie trafił z matką na Śląsk. Ojciec został zamordowany w obozie koncentracyjnym w Leitmeritz. Bohdan Urbankowski ukończył studia polonistyczne i filozoficzne na UW. Był twórcą i teoretykiem Nowego Romantyzmu – ruchu literackiego i politycznego, który miał na celu dokonać odbudowy narodu polskiego poprzez kulturę, zwłaszcza literaturę romantyczną. Pisał wiersze, eseje, sztuki teatralne o tematyce patriotycznej. Od momentu studiów inwigilowany przez SB i wielokrotnie wydalany z uczelni, telewizji, radia i redakcji. W latach 80., w Teatrze Płockim zorganizował pierwszą i jedyną scenę teatralną „Solidarności” w Polsce – Scenę ’81. W stanie wojennym współorganizował i współredagował wydawnictwa podziemne, pisywał m.in. w „Słowie Podziemnym”, w łódzkim „Przedświcie”, w berlińskim „Poglądzie”, warszawskim „Tu Teraz”, a przede wszystkim w wydawnictwach KPN i „Solidarności”. Urbankowski pisał wiersze, eseje, był także autorem wielu monografii Mickiewicza, Piłsudskiego, Jana Pawła II i Herberta, wydawanych podziemnie i ściganych przez komunistyczną cenzurę. Walcząc z niskim poziomem kultury i oświaty celowo utrzymywanym przez komunistyczne władze w narodzie, organizował podziemne dokształcanie młodzieży oraz nauczycieli z dziedziny: historii, historii literatury, w tym prawie nieznanej i niedostępnej literatury emigracyjnej. Nieformalne wykłady cieszyły się niezwykłą popularnością i frekwencją. Ukuł wówczas swoją słynną tezę, że do polskości i do "Solidarności" trzeba dojrzeć, trzeba się jej uczyć. W 1992 roku w rządzie premiera Olszewskiego był doradcą ds. kultury, oświaty i wychowania przy MON. W 2016 roku odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2022 – Medalem Komisji Edukacji Narodowej.