Spacer śladami zamordowanego na Rakowieckiej Edmunda Bukowskiego "Zbyszka"
W najbliższą niedzielę 7 maja o godz. 10.00 po Mszy św. zapraszamy na spacer śladami zamordowanego na Rakowieckiej Edmunda Bukowskiego "Zbyszka", który poprowadzi jego syn Krzysztof Bukowski. Zbiórka na dziedzińcu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Represjonowanych PRL.
Wstęp wolny.
Edmund Zbigniew Bukowski ps. „Zbyszek” od września 1939 r. był niezłomnym żołnierzem Polski Podziemnej, a po wojnie – kurierem i członkiem sztabu Ośrodka Mobilizacyjnego Wileńskiego Okręgu AK. Za swoją działalność poniósł najwyższą ofiarę.
Edmund Bukowski urodził się 11 kwietnia 1918 r. w majątku Pustoszka w województwie wileńskim jako syn Justyna i Petroneli z d. Pawłowicz. Uczęszczał do gimnazjum oo. Jezuitów w Wilnie. Po jego ukończeniu, w 1937 r., rozpoczął studia prawnicze na miejscowym Uniwersytecie Stefana Batorego.
Jesienią 1939 r. włączył się w działalność niepodległościową, najpierw w Służbie Zwycięstwu Polski, a później w Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Odpowiadał m.in. za dział łączności radiowej oraz kontakty Komendy Okręgu z poszczególnymi inspektoratami okręgowymi.
Służył w Oddziale V Łączności Wileńskiego Okręgu AK. Jako jego kurier wielokrotnie odbywał kursy do Warszawy i przewoził części do radia czy tabele szyfrów. W 1942 r. został aresztowany przez Litwinów i przekazany Gestapo, skąd jego rodzinie udało się go wykupić.
Po raz drugi został aresztowany w lipcu 1944 r., tym razem przez NKWD, już po ponownym zajęciu Wileńszczyzny przez Sowietów. Podczas próby ucieczki został ranny i umieszczony w sowieckim szpitalu. Dopiero druga próba odzyskania wolności, zorganizowana m.in. przez jego przyszłą żonę, Irenę Chełmicką, zakończyła się sukcesem, jednak Edmund – ze względu na zagrożenie ponownym aresztowaniem – nie mógł pozostać w Wilnie.
Rozkazem ppłk. Juliana Kulikowskiego ps. „Ryngraf” skierowano go do Warszawy, do której dotarł na początku sierpnia, już po wybuchu powstania. Z uwagi na toczące się walki nie był w stanie przedostać się do miasta, dlatego na krótko wyjechał do Siedlec. We wrześniu tego roku znalazł się na prawobrzeżnej Warszawie, gdzie utworzył komórkę łączności Okręgu Wileńskiego i do kwietnia 1945 r. utrzymywał z nim łączność kurierską oraz prowadził działalność wywiadowczą, obserwując m.in. ruchy wojsk sowieckich.
Włączył się w działalność Komendy Okręgu na terenie Polski centralnej. Od czerwca 1945 r. był szefem Oddziału V Komendy Okręgu odpowiedzialnego za łączność w kraju z konspiratorami na terenie Wileńszczyzny oraz ze Sztabem Naczelnego Wodza. Wielokrotnie kontaktował się z jego wysłannikami w Niemczech, Francji i Włoszech, przewożąc meldunki i informacje z kraju. Był również współorganizatorem siatki wywiadowczej Okręgu Wileńskiego działającej od 1947 do 1948 r. pod kryptonimem „Krzysztof”. Osobiście wykonywał także fałszywe dokumenty, zarówno na potrzeby własne, jak i innych członków grupy.
Aresztowano go 28 czerwca 1948 r. podczas szeroko zakrojonej akcji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego o kryptonimie „X”, mającej na celu zlikwidowanie siatki Okręgu Wileńskiego w Polsce. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie 14 listopada 1949 r. skazał go na karę śmierci.
Wyrok wykonano trzy dni po jego urodzinach – 14 kwietnia 1950 r. Jego zwłoki zostały potajemnie pogrzebane na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. W grudniu 2012 r. został jedną z pierwszych osób zidentyfikowanych przez zespół prof. Krzysztofa Szwagrzyka.